Vi khuẩn HP – Những điều cần biết

HP là tên viết tắt của Helicobacter Pylori. Năm 1938 Doenger đã phát hiện trong dạ dày tá tràng của một số tử thi có vi khuẩn, nhưng mãi đên năm 1983 Marshall và Warren mới nuôi cấy thành công và chứng minh vai trò gây bệnh của một loại trực khuẩn Gram âm tồn tại và phát triển trong niêm mạc dạ dày được gọi là Helicobacter Pylori (HP).

Vi khuẩn HP có dạng cong hoặc chữ S với chiều dài từ 1,5 đến 5 pm và đường kính từ 0,3 đến 1 pm. Chúng có 4-6 lông mảnh nằm ở mỗi đầu để chuyển động trong môi trường dịch nhầy của niêm mạc dạ dày. Ở môi trường acid như dạ dày vi khuẩn HP tồn tại bằng cách tiết ra enzyme Urease giúp nó trung hòa độ acid trong dạ dày. HP thường cư trú chủ yếu nhiều nhất ở hang vị, tiếp sau là thân vị và có thể ở vùng dị sản dạ dày ở tá tràng.

HP là tác nhân chính gây bệnh viêm dạ dày cấp và mạn tính, loét dạ dày tá tràng và ung thư dạ dày…Hiện tỷ lệ người Việt Nam nhiễm vi khuẩn này rất cao, có khoảng >70% dân số bị nhiễm vi khuẩn HP.

Vi khuẩn HP gây tổn thương dạ dày trong một thời gian dài. Người bệnh có thể mất tới 30 năm kể từ khi nhiễm vi khuẩn cho tới khi phát hiện bệnh thông qua biểu hiện của các triệu chứng. Nó gây ra nhiều tổn thương và biến chứng nghiêm trọng như loét, xuất huyết, thủng và thậm chí là ung thư dạ dày . Theo nghiên cứu, có khoảng 1% những người nhiễm vi khuẩn HP có nguy cơ mắc ung thư.

Ngoài niêm mạc dạ dày, vi khuân HP còn tồn tại trong nước bọt, mảng bám trên răng và khoang miệng của người bệnh. Vì vậy, vi khuẩn HP rất dễ lây lan từ người này sang người khác.
Thông thường chúng lây qua 3 con đường như sau:

– Đường miệng – miệng:
Đây là đường lây truyền chủ yếu của vi khuẩn HP, lây lan do tiếp xúc nước bọt hay dịch tiết đường tiêu hóa của người mắc bệnh và người lành như: dùng chung bát đũa, dụng cụ ăn uống, hôn trực tiếp, ăn uống chung…Đây là con đường nhiễm HP cao nhất, chiếm tới 90% nguyên nhân các ca bệnh dạ dày do vi khuẩn HP gây ra.

Thông thường trong gia đình có người nhiễm HP thì khả năng những người khác cũng nhiễm là rất cao.

Ở Viêt Nam, tỷ lệ trẻ em nhiễm vi khuẩn HP tương đối cao. Thậm chí có những trẻ bị nhiễm HP khi mới 2 tuổi, nguyên nhân có thể do người mẹ thường có thói quen mớm thức ăn bón cho con, các thói quen ăn uống chung, dùng chung đồ chơi ở trường lớp.

– Đường phân – miệng:
Không chỉ lây qua đường miệng, vi khuẩn HP còn tồn tại trong phân người bệnh nên có thể lây truyền qua tay (nếu sau khi đi vệ sinh không rửa tay sạch sẽ) hoặc lây truyền qua các con vật trung gian như chuột, gián, ruồi… nếu chúng tiếp xúc với nguồn bệnh sau đó lại bám vào thức ăn, hoặc do thói quen sinh hoạt ăn đồ sống nên có thể bị nhiễm vi khuẩn HP.

– Đường khác:
Vi khuẩn HP cũng có thể bị lây nhiễm trong quá trình thao tác nội soi dạ dày, soi tai mũi họng, dụng cụ nha khoa,…do các thiết bị y tế này chưa được tiệt trùng sạch sẽ đúng quy trình.

Nhiễm HP và ung thư dạ dày

Không phải tất cả những người nhiễm HP đều bị ung thư dạ dày

Vi khuẩn HP là một trong những nguyên nhân dẫn đến ung thư dạ dày chứ không phải ai mắc vi khuẩn HP cũng bị ung thư dạ dày. Theo nghiên cứu của Bệnh viện K. có 200 loại HP khác nhau, chỉ một số loại mang gen CagA có độc lực cao, tăng nguy cơ ung thư. Khi mắc vi khuẩn HP, bệnh nhân có thể làm xét nghiệm vi khuẩn HP thuộc nhóm có độc lực mang gen CagA hay không. Trên thực tế, có đến 80% người trên 50 tuổi có mang vi khuẩn HP nhưng không phải ai cũng bị ung thư dạ dày.

Người bệnh khi bị nhiễm vi khuẩn HP có thể không có biểu hiện triệu chứng lâm sàng rõ rệt, có thể có một số triệu chứng của viêm loét dạ dày – tá tràng như:

– Đau tức vùng thượng vị, đau âm ỉ có thể từng cơn, đau khi đói hoạc sau khi ăn no, hoặc đau nhiều về đêm.

– Rối loạn tiêu hóa, đầy hơi chướng bụng.

– Nuốt nghẹn, miệng đắng, buồn nôn hoặc nôn

– Ợ hơi, ợ chua, nấc, nóng rát thượng vị.

– ……

Nếu bạn có các triệu chứng trên, bạn cần đến ngay Bệnh viện để được tư vấn và điều trị kịp thời, không nên chủ quan, tránh các nguy cơ biến chứng nghiêm trọng như loét, thủng dạ dày hay ung thư hóa,…

Và để tránh tình trạng kháng kháng sinh, mọi người không nên tự ý mua kháng sinh diệt HP. Người bệnh nên đi kiểm tra sức khỏe định kỳ, chỉ test và diệt HP khi có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.